Emotional Intelligence က သင့်ကို ဘာကြောင့် ပိုအောင်မြင်စေတာလဲ?
အလုပ်ခွင်မှာ စိတ်ခံစားမှုဆိုင်ရာ ဉာဏ်ရည်ဉာဏ်သွေး (EI) မြင့်မားသူများအနေနဲ့ အလုပ်အလွယ် တကူရခြင်း၊ ရာထူးတိုးလွယ်ခြင်းနဲ့ လစာကောင်းများရရှိဖို့ အလားအလာပိုများကြောင်း ယနေ့ခေတ် Research တွေအရ တွေ့ရနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် EI ဆိုတာ ဘာလဲ? ဘာကြောင့် အရမ်းအရေးကြီးတာလဲဆိုတာသိဖို့ လိုအပ်လာပါတယ်။ Emotional Intelligence ဆိုတာက လူတစ်ဦးရဲ့စိတ်ခံစားချက်တွေကို ခွဲခြားသိမြင်နိုင်စေဖို့ ထိန်းညှိ ပေးနိုင်စွမ်းရှိပြီး တခြားသူတွေရဲ့ စိတ်ခံစားချက်တွေကိုလည်း နားလည်သဘောပေါက်နိုင်စွမ်းရှိတာပဲ ဖြစ်ပါ တယ်။ EI မြင့်တဲ့သူတွေက လုပ်ငန်းခွင် (ဒါမှမဟုတ်) သက်ဆိုင်တဲ့နေရာမှာ စီမံခန့်ခွဲမှုအားကောင်းပြီး ပတ်ဝန်းကျင်မှာရှိတဲ့ ကိုယ့်ရဲ့လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်၊ အပေါင်းအသင်းများနဲ့ ဆက်ဆံရေးကောင်းမွန်စွာ တည်ဆောက်နိုင်တာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ယနေ့ခေတ်လုပ်ငန်းရှင်တွေအနေနဲ့ ဝန်ထမ်းခန့်အပ်တဲ့နေရာမှာ ‘IQ’ (ဉာဏ်ရည်ထက်မြက်မှု) ထက် 'EQ' (စိတ်ခံစားမှုဆိုင်ရာထက်မြက်မှု) မြင့်မားတဲ့သူတွေကို ခန့်အပ်ဖို့အတွက် ကြိုးစားလာကြပါတယ်။ လုပ်ငန်းခွင်မှာရော ကိုယ်နေထိုင်တဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်မှာပါ EI ကအရမ်းအရေးကြီးပါတယ်။ ဒါကြောင့် EI ရဲ့ မဏ္ဍိုင်ကြီးငါးရပ်က လုပ်ငန်းခွင်တွေမှာ သင့်ကိုဘယ်လိုအားသာချက်တွေ ပေးစွမ်းနိုင်မလဲဆိုတာ မျှဝေပေးလိုက်ပါတယ်။
၁။ Self-awareness
Self-awareness ဆိုတာက လူတစ်ဦးရဲ့ စိတ်ခံစားမှုတွေ၊ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အားသာချက်တွေ၊ အားနည်းချက်တွေ၊ လှုံ့ဆော်မှုတွေနဲ့ တန်ဖိုးထားမှုတွေကို သိရှိနားလည်ခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် လူတစ်ဦးရဲ့ အတွေးအမြင်နဲ့ အပြုအမူအပေါ် ဘယ်လိုအကျိုးသက်ရောက်တယ်ဆိုတာကိုလည်း နားလည်နိုင်စွမ်းရှိပါတယ်။ ဥပမာအားဖြင့် သင်ဟာ လုပ်ငန်းခွင်မှာ စိတ်ဖိစီးမှုတွေ၊ စိတ်အနှောင့်အယှက်ဖြစ်မှုတွေ၊ ဒါမှမဟုတ် စိတ်မကျေမနပ်မှုတွေ ဖြစ်နေတယ်ဆိုရင် သင့်ခံစားချက်ကို စစ်ဆေးဖို့အတွက် အချိန်တစ်ခုယူပြီး ဘာကြောင့် ဒီလိုခံစားရတာလဲဆိုတာကို သိရှိအောင်နားလည်အောင်လုပ်ဖို့ အလွန်အရေးကြီးပါတယ်။ စိတ်ခံစားချက်ကို နားလည်မှသာ ကိုယ့်ကို လှုံ့ဆော်ပေးမယ့်အရာတွေကို လုပ်ဆောင်ဖို့ ဒါမှမဟုတ် အကျိုးဖြစ်ထွန်းစေမယ့် နည်းလမ်းတွေကို ရှာဖွေနိုင်မှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ သင့်လျော်တဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်ဖြင့်ဖြေရှင်းခြင်းက သင့်ကို ပိုမိုကောင်းမွန်တဲ့လူတစ်ယောက် ဖြစ်လာစေမှာပါ။
၂။ Self-management
မိမိကိုယ်မိမိ သတိရှိခြင်းနဲ့ စီမံခန့်ခွဲခြင်းက စိတ်ခံစားချက်များကို ထိန်းညှိပေးနိုင်တဲ့ စွမ်းရည်တစ်ခုပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ လူတိုင်းမှာက ဖိစီးမှုများလာပြီဆိုရင် အဆိုးမြင်စိတ်တွေ ဖြစ်ပေါ်လာတတ်ပါတယ်။ အဲ့ဒီအခါ ဒေါသနဲ့ ပြဿနာများကို ဖြေရှင်းတတ်ကြတာဟာ သဘာ၀ဖြစ်စဉ်တစ်ခုပဲလို့ ပြောရမှာပါ။ ဒီလိုတွေ ကြုံတွေ့ ရတတ်ပေမယ့် မိမိကိုယ်ကိုယ် သတိရှိခြင်းနဲ့ စီမံခန့်ခွဲခြင်းက အဆိုပါ စိတ်ခံစားမှုများကို ထိန်းချုပ်နိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အလွန်စိတ်ဖိစီးမှု ဒါမဟုတ် ပြင်းထန်တဲ့ အခြေအနေများအတွက် အကောင်းဆုံး တုံ့ပြန်နိုင်မယ်လို့ ဆိုလိုတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အဆိုးမြင်စိတ်များနဲ့ စိတ်ဖိစီးတဲ့အပြုအမူများဟာ သင့်ပတ်ဝန်းကျင်မှာရှိတဲ့သူများကို ထိခိုက်စေရုံသာမကဘဲ သင့်ကျန်းမာရေးကိုလည်း ထိခိုက်စေနိုင်ပါတယ်။
၃။ Motivation
Motivation ဆိုတာဟာ အဓိကအားဖြင့် ကျွန်ုပ်တို့ကို တစ်ခုခုလုပ်ဆောင်ဖို့ (ဒါမှမဟုတ်) ပြီးမြောက်ဖို့ လှုံ့ဆော်ပေးတဲ့အရာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘဝမှာဆုတ်ယုတ်မှုတွေနဲ့ အတားအဆီးတွေကို ရင်ဆိုင်ရတဲ့အခါ ကျွန်ုပ်တို့ဆီမှာ လှုံ့ဆော်မှု တစ်ခုခုရှိတယ်ဆိုရင် အဲ့ဒီအရာတွေကို အကောင်းဆုံးကျော်လွှားနိုင်မှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ စိတ်အားထက်သန်မှု နည်းပါးသူတွေအနေနဲ့ကတော့ ပြဿနာတစ်ခုခု ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့လာရပြီဆိုရင် စိတ်ဓာတ် ကျမှုတွေနဲ့ မလိုလားအပ်တဲ့ နောက်ဆက်တွဲ အခြေအနေတွေ ကြုံတွေ့ရနိုင်ပါတယ်။ အဲ့ဒီလိုလှုံ့ဆော်မှု ကင်းမဲ့ခြင်းဟာ သင့်ကိုရည်မှန်းချက်တွေ၊ တာဝန်တွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး အပျက်သဘောဆောင်တဲ့ ခံစားချက် တွေကို ခံစားရစေတာကြောင့် လူမှုဆက်ဆံရေးမှာလည်း ထိခိုက်လာစေနိုင်ပါတယ်။ စိတ်အားထက်သန်မှု မြင့်မားသူများတွေဟာ ဘယ်အဖွဲ့အစည်းအတွက်မဆို တန်းဖိုးရှိတဲ့ အရင်းအနှီးတစ်ခု ဖြစ်တယ်ဆိုတာ သိမြင်ဖို့လွယ်ကူပါတယ်။
၄။ Empathy
Empathy ဆိုတာကတော့ တခြားသူတွေနဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာချိတ်ဆက်နိုင်ပြီး ခံစားချက်တွေ၊ စိုးရိမ်မှုတွေနဲ့ သူတို့ရဲ့ရှုထောင့်တွေကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားနိုင်တဲ့ စွမ်းရည်တစ်ခုပဲဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနေ့ခေတ် လုပ်ငန်းခွင်တွေမှာ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်ပြီး ဉာဏ်ရည်ထက်မြက်တဲ့သူတွေဟာ ထူးခြားတဲ့အမြင်နဲ့ အားသာချက်တွေရှိတာကြောင့် လုပ်ငန်းခွင်မှာ ပိုမိုကောင်းမွန်တဲ့ အလုပ်ခွင်ပတ်ဝန်းကျင်ကို ဖန်တီးနိုင်တာ တွေ့ရပါတယ်။ ကိုယ်ချင်းစာခြင်းဟာ ပြဿနာတွေကိုဖြေရှင်းဖို့အတွက် မတူညီတဲ့အမြင်တွေကို တန်ဖိုးထား လေးစားခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အသင်းအဖွဲ့တစ်ခု သဟဇာတဖြစ်နေဖို့အတွက် စာနာမှုဆိုတာဟာလည်း မရှိမဖြစ် လိုအပ်ပါတယ်။ သင့်လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်တွေရဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ လိုအပ်ချက်တွေကို သတိပြုမိခြင်းနဲ့ တုံ့ပြန်ခြင်းဟာ အပြုသဘောဆောင်ပြီး ပျော်ရွှင်တဲ့အလုပ်ပတ်ဝန်းကျင်တစ်ခုကို ရရှိစေနိုင်ပါတယ်။
၅။ Relationship Management
Relationship Management ဟာ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်တွေဆီက စစ်မှန်တဲ့ ယုံကြည်မှု၊ ဆက်ဆံရေးနဲ့ လေးစားမှုတို့ကို တည်ဆောက်နိုင်တဲ့ စွမ်းရည်တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ လူတွေဟာ အပြုသဘောဆောင်တဲ့ တုံ့ပြန်ချက်တွေရလာတဲ့အခါ သူတို့ကိုယ်သူတို့ ကောင်းချီးခံစားရပြီး သူတို့ရဲ့လုပ်ဆောင်မှုတွေကို ဂုဏ်ယူတတ်ကြပါတယ်။ ဒါ့အပြင် စွမ်းဆောင်နိုင်မှု၊ စိတ်အားထက်သန်မှုနဲ့ တန်ဖိုးထားမှုတို့ကို ခံစားရစေနိုင်ပါတယ်။ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက် အချင်းချင်းကြားမှာလည်း ယုံကြည်မှုကို မြှင့်တင်နိုင်ပြီး အဓိပ္ပာယ်ရှိတဲ့ ဆက်ဆံရေးတစ်ခု ဖြစ်စေဖို့ကိုလည်း ကူညီပေးနိုင်ပါတယ်။ အခုလိုအပြုသဘောဆောင်တဲ့ဆက်ဆံရေးကို ထိန်းသိမ်းထားဖို့အတွက် တခြားသူတွေအပေါ် ယုံကြည်မှုနဲ့ လေးစားမှုတို့ကိုဖော်ပြဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ စိတ်ခံစားမှုဆိုင်ရာ ဉာဏ်ရည်ဉာဏ်သွေးတွေဟာ တချို့သောသူတွေအတွက် သဘာဝအလျောက် ပေါက်ဖွားလာတယ်လို ထင်ရပေမယ့် ကျွန်ုပ်တို့ဟာ ကိုယ်တိုင်ပြောင်းလဲဖို့လည်းလိုအပ်တယ်လို မှတ်ယူလုပ်ဆောင်မယ်ဆိုရင် ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဉာဏ်ရည်ဉာဏ်သွေးကို တိုးတက်မြင့်မားလာစေနိုင်မှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
Nest မှ Why emotional intelligence makes you more successful ကို ဆီလျော်အောင် မြန်မာဘာသာပြန်ဆို ကိုးကားရေးသားထားပါတယ်။
Reference: https://www.latrobe.edu.au/.../why-emotional.../
Daw Thwet Shwe Yee Htun
B.com, M.com (MEUE)
Meiktila University of Economics